Onderzoeken wat we doen – het paradigma van systemisch gezinsonderzoek: deel 1

Dit is het eerste artikel van een tweeluik over de ideologische en filosofische voorkeur voor hoe het veld zich verhoudt tot onderzoek naar systemische relatie- en gezinstherapie (RGT) en de manier waarop dit wordt uitgevoerd. In dit artikel worden de theoretische grondslagen beschreven voor deel 2 van ‘Onderzoeken wat we doen’ (een publicatie in hetzelfde brontijdschrift, red.). Onderzoek in bepaalde domeinen van de systemische relatie- en gezinstherapie (RGT), zoals het onderzoek dat wordt beïnvloed door het sociaalconstructivisme en postmodernisme, heeft een andere epistemologische traditie dan onderzoek in de natuurwetenschappen. Daarom wordt slechts een klein, select deel van het spectrum van epistemologie aangewend als belangrijkste bron voor de kennisbank van systemische RGT. Het gevolg hiervan is dat, binnen het veld van de postmoderne systemische RGT, maar van een kleine variatie aan onderzoeksopzetten en kennis gebruikt wordt en dat andere onderzoeksopzetten en andere kennis terzijde worden geschoven omdat deze minder nuttig zouden zijn voor de klinische praktijk. De rationale achter dit perspectief wordt meer ontleend aan ideologie en filosofie dan aan wetenschappelijke criteria. In ons onderzoeksgebied worden andere epistemologische perspectieven daarom gemakkelijk als dichotoom beschouwd, waardoor er een professionele kloof in ons onderzoeksgebied ontstaat. Hierdoor is er in het vakgebied sprake van een belemmering in essentiële, wederzijdse kennisuitwisseling en ontwikkeling. Een mogelijke uitweg uit deze gedichotomiseerde impasse is dat allereerst wordt erkend dat er een grote hoeveelheid en diversiteit aan bestaand onderzoek en kennis bestaat en dat hier gebruik van wordt gemaakt. Met de basisprincipes van evidence-based practice in gedachten, krijgen systemische RGT-therapeuten en -onderzoekers hierdoor de beschikking over een grotere kennisbank en een bredere keuze in onderzoeksmethodologieën. Dit zou de kwaliteit van de behandeling van onze cliënten ten goede komen en het zou de legitimiteit van postmodern systemische RGT als discipline binnen de psychotherapie bevorderen.