İMAR YÖNETMELİKLERİ VE KENT MİMARİSİ İLİŞKİSEL ANALİZİ: DENİZLİ ÖRNEĞİ

Kentler içinde yaşadığı toplumun sosyokültürel ve sosyoekonomik yapılarına göre tarihsel süreçte meydana getirdiği mekânlarla bir bütündür. Kendine özgü yanları ve farklılıklarıyla diğer kentlerden ayrılması onu kimlikli kılar. Kent kimliğinin önemli bir bileşeni olan kent mimarisi ise kentin yapısal çevresini oluşturmakta ve toplumun hayatını şekillendirmektedir. Ancak bu kavram günümüzde anlamını kaybetmekle karşı karşıyadır. Ülkemizde yapıların biçimlenmesinde önemli faktör olan imar faaliyetleri sonucu oluşan yapıların geldiği noktada kentlerin zamanla özgünlüğünü yitirerek kimlik belirsizliğine neden olduğu görülmektedir. Bu çalışma ile uygulanan imar yönetmeliklerinin kentsel çevredeki oluşumlarıyla kent mimarisi üzerindeki etkisi sorgulanmıştır. Yapılan strateji ve değişikliklerin kent ölçeğindeki etkileri Denizli kenti üzerinden incelenmiştir. Geçmişte sahip olduğu zengin tarihi ve kültürüne rağmen günümüzdeki kent merkezinin geçmişinden ve çevresinden kopuk olarak gelişmesi, yapılan uygulamalarda kimliğin arka planda bırakıldığını göstermektedir. Tarihsel arka planda da ilk yerleşim yeri olan günümüz Denizli kent merkezi ve yakın çevresi ilk imar yönetmeliğinden bu yana 1985-2021 arası dönemler ele alınmış ve önceki geleneksel ve organik dokusu arasındaki morfolojik farklılıklar incelenmiştir. Yapılan incelemelerde yönetmelik ilkelerinin mimari anlamdaki süreçleri ve sonuçları yapı ve yapı grupları bağlamında değerlendirilmiştir. Sonuç olarak yasal çerçevenin zamanla çeşitli alanlardaki gelişmelerle birlikte değişikliklere uğramasıyla etki ettiği kentsel mekânların da buna paralel olarak ne ölçüde değiştiği gözlenmiştir. Devamında uygulamalarda ortaya çıkan problemler ve eksik görülen çalışmalar saptanarak çözüm önerileri sunulmuştur.