DIŞ BORÇLARIN SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİ: KIRILGAN BEŞLİ ÜLKELERİ PANEL EŞBÜTÜNLEŞME ANALİZİ

Küresel kriz ve Covid-19 pandemi etkisiyle yaşanan ekonomik daralma sonrası uygulanan genişletici para ve maliye politikaları sebebiyle borç sürdürebilirliği kavramı tüm ulusal ekonomilerin öncelikli sorunu haline gelmiştir. Bu bağlamda ödemeler dengesindeki ekonomik kırılganlıkları sebebiyle konunun özellikle Hindistan, Brezilya, Meksika, Güney Afrika ve Türkiye için analiz edilmesinin önemi artmıştır. Bu çalışmada özellikle makroekonomik değişkenlerdeki sorunlarının benzerlik göstermesi nedeniyle kırılgan beşli olarak da adlandırılan bu ülkelerin, borçlarının sürdürebilirliği Hakkio ve Rush (1991), Sawada (1994) ve Önel ve Utkulu (2006) metodolojisi kullanılarak 2001-2019 dönemi için analiz edilmiştir. Modelde; dış ticaret dengesi, merkez bankası döviz rezervlerindeki değişim, net cari transferler ve toplam borçlar üzerindeki faiz maliyeti (Libor ve CDS) verileri kullanılarak dış borç yaratan ve azaltan değişkenler arasındaki eşbütünleşme ilişkisi Panel ECM testi (Westerlund, 2007) ile incelenmiştir. Elde edilen panel eşbütünleşme katsayı tahmin sonuçlarına göre analiz edilen ülkeler için zayıf dış borç sürdürebilirliği bulunmuştur. Ülke bazında yapılan analiz sonuçları ise, sadece Meksika’nın dış borçlarının güçlü bir şekilde sürdürebilir olduğunu, CDS primi diğer ülkelere göre yüksek olan Türkiye’nin ise en zayıf dış borç sürdürebilir ülke olduğunu göstermiştir.