بررسي و تحلیل انتساب جنين اهداشده بر اساس مکتب امامیه

سابقه و هدف: به‌كارگيري روش‏هاي نوين بارداري موجب طرح پرسش‌هايی در عرصه‌هاي مختلف شده و مسائل زيادي را در زمينۀ حقوق طرفين به وجود آورده است. يکي از اين مسائل بررسي نَسَب جنين اهداشده است که موضوع مهم فقهي-اجتماعي است. ازاين‌رو، هدف پژوهش حاضر فهم و تحلیل نَسَب جنين اهداشده و بررسی انتساب وی به گیرندگان اهداء، آن هم بر اساس دیدگاه فقه شيعي است. روش کار: اين پژوهش از نوع تحليلي-کتابخانه‏اي است. کليدواژه‏هاي جنين، اهداء و نَسَب در روايات شيعي و عبارات فقهاي شيعه بررسي و بر اساس معيارهاي فقهي-اصولي تحليل و واکاوي دقيق شد. مؤلف مقاله تضاد منافعي گزارش نکرده است. یافته‌ها: در استفاده از فنون نوين باروري مصنوعي هم‌زمان با توجه به حل معضل زوج‏هاي نابارور، نحوۀ انتساب نوزاد به‌دنياآمده با اهداگيرندگان بسيار حساس است و آثار ديگر اهدای جنين مثل نفقه، ولايت، حضانت، ازدواج، محرميت و ارث در ذيل موضوع انتساب قابل حل خواهد بود. يافته‏ها نشان داده است که بر اساس دیدگاه فقه شیعه، نَسَب واقعي فرزند به صاحب اسپرم و تخمک مي‏رسد و ادعای برخی مبنی بر اعراض صاحبان جنین از آن (به‌دلیل اهدای آن به بانک‏هاي جنين به‌صورت آشکار يا پنهان و يا اهداء به زوج نابارور) و درنتیجه نداشتن ادعاي انتساب فرزند به خود، مسموع نیست؛ چون نَسَب با اعراض نفي نمي‏شود. نتیجه‌گیری: اگر وجود نَسَب بين پدر، مادر و نوزاد به‌صورت صحيح اثبات گردد، حقوق و تکاليفي مثل حرمت نکاح، حضانت، نگهداري و تربيت نوزاد، ولايت قهري پدر و جد پدري، نفقه (انفاق)، توارث بين طفل و پدر و مادر و خويشاوندان تحت عنوان آثار نسب به‌صورت قهری در قالب يک حق براي طرفين ايجاد مي‏گردد.