Bitki Uçucu Yağların Gri Küf Hastalığı Etmeni Botrytis cinerea’nın Misel Gelişimi, Konidi Çimlenmesi ve Hif Morfolojisi Üzerine Antifungal Etkilerinin Belirlenmesi

Gri küf hastalığına neden olan Botrytis cinerea aralarında turunçgil meyvelerinde bulunduğu oldukça geniş konukçu dizisine sahip fungal hastalık etmenidir. Bu çalışmanın amacı Hatay ilinde doğal olarak yetişen farklı kekik türlerinin (Origanum onites L., Origanum syriacum Holm., Thymbra spicata L.) yapraklarından ve rezene (Foeniculum vulgare Mill.) tohumlarından elde edilen uçucu yağların Botrytis cinerea’nın misel gelişimi, spor çimlenmesi ve hiflerinin morfolojileri üzerine buhar fazında antifungal etkinlikleri in vitro koşullarda araştırılmıştır. Uçucu yağlar arasında en yüksek antifungal etkinlik (% 100 engelleme) O. onites ve O. syriacum uçucu yağlarının 4.0 µg ml-1 dozunda tespit edilmiş olup, bu uygulamaları 4.0 µg ml-1 dozunda T. spicata ile nispeten daha yüksek dozda (120 µg ml-1) kullanılan F. vulgare uçucu yağları takip etmiştir. Uçucu yağların tamamen engelleyen dozlardaki etkinliği fungisidal özellikte olduğu belirlenmiştir. Uçucu yağların tamamı 10 µg ml-1 dozunda fungus konidilerin çimlenmesini tamamen engellemiştir. Yapılan taramalı ve ışık mikroskop çalışmaları uçucu yağların minimum engelleme dozlarında fungus misel ve konidileri üzerinde vesikülleşme, sitoplazmalarında pıhtılaşma, hiflerde erime gibi ciddi bozulmalara neden olmuştur. Mikroskop gözlem sonuçları uçucu yağlar tarafından gösterilen antifungal etkinliğin fungus misel ve konidilerinde neden olunan morfolojik bozulmalardan kaynaklandığını göstermiştir. Elde edilen sonuçlar özellikle kekik türlerine ait uçucu yağların depolanmış ürünlerde sorun fungal hastalıklarla mücadelede kimyasallara alternatif çevre dostu biyofungusit olarak kullanılabilme potansiyeline sahip olduğunu göstermiştir.