Health Ethics in the COVID-19 Pandemic Period in Türkiye: A Discourse Analysis

Pandemi özelliği gösteren salgın bir hastalık, istisnai bir dönemi işaret eder. Karar vermeyi zorlayıcı koşullarda sağlık etiği açısından doğru bir etik değerlendirme yapabilmek, salgın ile ortaya çıkan değer sorunlarının fark edilmesi ile mümkündür. Günümüzde koronavirüs hastalığı-2019 [coronavirus disease-2019 (COVID-19)] pandemisi, tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de toplumsal pek çok yapıyı etkilemeye devam etmektedir. Salgınla mücadelede alınan olağanüstü önlemler yayımlanan kılavuzlar, hazırlanan afişler, görsel ve işitsel araçlar ile resmî metinler üzerinden takip edilebilmektedir. Bu çalışmada, Türkiye'de salgının etkisini azaltmaya yönelik yürürlüğe giren uygulamaların hangi etik değerleri koruduğunu ya da harcadığını incelemek, alınan önlemlerin değersel anlam içeriği hakkında bilgi üretmek amaçlanmaktadır. Çalışma kapsamında 11 Mart 2020-1 Ekim 2021 tarihleri arasında Türkiye'de Sağlık Bakanlığı tarafından hazırlanan COVID-19 pandemisi ile yazılı belgeler, işitsel ve görsel kaynaklar, niteliksel araştırma yöntemleri arasında yer alan eleştirel söylem analizine tabi tutulmuş ve tematik açıdan değerlendirilmiştir. Ulaşılan kaynaklarla sınırlı kalarak topluma, sağlık çalışanlarına ve sağlık kurumlarına yönelik yapılan hazırlıklar, 'toplum sağlığı ve kamusal iyi', 'şeffaflık ve bilginin açıklanması', 'iş sağlığı ve güvenliği' ve 'zorunlu bildirim' bağlamlarında ele alınmış ve sağlık etiği açısından eleştirel bir bakış açısıyla yorumlanmıştır. Pandemi gibi zorlayıcı koşullarda pek çok neden, sağlık alanında değer çatışmalarının yaşanmasına yol açabilir; amaç, en az bedelle en çok değer koruyan eyleme karar verilmesi olarak belirlenebilir. Ancak böylesi bir durumda ödenen bedelin etik açıdan haklı çıkarılabileceği savunulabilir.