Ceviz Bakteriyel Yanıklık Etmeni Xanthomonas arboricola pv. juglandis’e Karşı Antagonist Bakteriyel İzolatların in vitro Koşullarda Biyokontrol Etkinliklerinin Belirlenmesi

Xanthomonas arboricola pv. juglandis’in neden olduğu ceviz yanıklık hastalığı, cevizin (Juglans regia L.) üretimini etkileyen en önemli ve yaygın bakteriyel hastalıklardan biridir. Hastalık etmeni ülkemiz ceviz üretim alanlarında ciddi ekonomik kayıplara neden olmaktadır. Tipik simptomlar sürgün, yaprak, dişi çiçek, tomurcuk ve meyve gibi tüm sulu dokularda görülür. Enfeksiyon başlangıçta su emmiş leke şeklindeyken zamanla bu lekeler kahverengi-siyah nekrotik alanlara dönüşür. Başlangıçta sarı-yeşil bir hale ile çevrelenmiş dairesel lezyonlar genellikle noktasal olarak genişler. Hastalık etmeni ile mücadelede kültürel önlemler ve bakırlı preparatlar önerilmektedir. Son yıllarda, bakteriyel hastalık etmenlerinin kontrolünde çevreye dost biyolojik mücadele üzerine çalışmalar artmıştır. Bu çalışmada; enfekteli bitkilerden Xanthomonas arbaricola pv. juglandis‘in izolasyonu ve tanılanması ve potansiyel aday bakteriyel antagonistlerin in vitro koşullarda bakteriyel büyümeyi baskılayabilme yetenekleri ve antagonistik potansiyelleri araştırılmıştır. Kütahya ili ceviz üretim alanlarına yapılan surveyler ile hastalıklı yaprak; sağlıklı yaprak ve çiçek örnekleri toplanmıştır. Hastalıklı yapraklardan patojen bakteri izolatı; sağlıklı çiçek ve yapraklarda antagonist bakteri izolatı elde edilmiştir. Bakteriyel hastalık etmeni izole edilmiş ve morfolojik ve biyokimyasal testlerle tanılanmıştır. Sağlıklı ceviz yapraklarından seçici besi ortamları kullanılarak izole edilen 109 adet aday antagonist bakteri izolatları ile in vitro koşullarda ikili kültür testi yapılarak Xanthomonas arbaricola pv. juglandis’i baskılama yetenekleri araştırılmıştır. Bu test sonucunda, 80 adet izolatın farklı boyutlarda (3.44-30.00 mm) engelleme alanı oluşturduğu, 37 adet izolatın ise gelişimini tamamen baskıladığı tespit edilmiştir. Yapılan çalışmada antagonist bakterilerin Xanthomonas arboricola pv. juglandis gelişimini önemli oranda engellemiş olması, antagonist izolatların biyolojik mücadelede kullanılabilirliğini göstermiştir. Hastalık etmenine karşı etkili bakteriyel izolatların tanılanması ve in vivo çalışmalarla etkinliğinin belirlenmesine yönelik çalışmalar yapılmalıdır.