Dört ilde çalışan aile sağlığı merkezi personelinin sağlıklı yaşam biçimi davranışları düzeyi, sosyodemografik ve işyeri ile ilgili bazı değişkenlerin buna etkisi

Amaç: Bu araştırmanın amacı, Şanlıurfa, Çanakkale, Mersin ve Manisa illerindeki aile hekimi ve aile sağlığı elemanlarının sağlıklı yaşam biçimi davranışları durumunu belirlemek, bazı sosyodemografik ve işyeri ile ilgili özelliklerin sağlıklı yaşam biçimi davranışları durumuna etkisini saptamaktır. Yöntem: Araştırma, kesitsel tiptedir. Bu araştırma Şanlıurfa, Çanakkale, Manisa ve Mersin illerinde uygulanmıştır. İller olasılıklı olmayan örnekleme yöntemi ile seçilmiştir. Araştırma popülasyonu dört ilde görev yapmakta olan 1484 aile hekimi ile 1429 aile sağlığı elamanıdır. Araştırma için örneklem seçilmemiş olup tüm evrene ulaşılması hedeflenmiştir. Toplamda 917 aile hekimi, 963 aile sağlığı elemanına ulaşılmış olup araştırmaya katılım %64.5’tir. Çalışma verileri yapılandırılmış bir anket ve Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışı Ölçeği II ile toplanmıştır. Bulgular: Bekar olanlar en fazla Şanlıurfa'da (%40.0) en az Manisa'dadır (%4.9). Herhangi bir kronik hastalığı olanlar Şanlıurfa'da daha az (%9.7), Mersin'de daha fazladır (%21.9). Kırsal bölgede çalışan sağlık personeli Şanlıurfa'da (%22.4) ve Çanakkale'de (%35.7) en fazladır. Gezici sağlık hizmeti sunumu en fazla Çanakkale (%94.2) ve Şanlıurfa'dadır (%56.5). İşinden memnun olmayanlar en fazla Şanlıurfa'dadır (%38.8). Sağlık personelinde en sık memnuniyetsizlik nedeni iş yükü fazlalığıdır. Fiziksel aktivite, beslenme ve stres yönetimi ve toplam SYBD puanları en düşük Şanlıurfa'daki çalışanlardadır. Sağlık sorumluluğu, manevi gelişim ve kişilerarası ilişkiler puanları açısından iller arasında farklılık bulunmamaktadır. Sonuç: Seçilen iller demografik özellikler, sağlık hizmeti sunumu ve sağlık personeli dağılımı açısından farklı özelliklere sahiptir. Özellikle, Şanlıurfa'da toplum sağlığı hizmetleri gereksinimi çok fazladır fakat sağlık çalışanlarının sağlıklı yaşam biçimi davranışları durumu iyi düzeyde değildir. Şanlıurfa'da çalışanların iş memnuniyetsizliği en yüksektir. Birinci basamak sağlık hizmetlerinde sağlık insan gücü planlaması sadece kişi sayısına göre değil toplumun sağlık gereksinimleri de dikkate alınarak yapılmalıdır.