Laboratory methods in the diagnosis of oxidative stress on the example of an animal model of excessive salt intake

Oksidativni stres je povecana razina reaktivnih kisikovih radikala. Njegov utjecaj na organizam ovisi o vrsti oksidansa, mjestu i intenzitetu stvaranja, sastavu i djelovanju razlicitih antioksidanata te o sposobnosti oporavka sustava. Danas- njim laboratorijskim metodama možemo izmjeriti ukupnu razinu oksidativnog stresa (npr. mjerenje produkata lipidne peroksidacije ((TBARS)) ili antioksidativnog kapaciteta (FRAP – oboje mjereno spektrofotometrijski), utvrditi oksidativni status mjerenjem koncentracije i izražaja antioksidativnih enzima (npr. genski izražaj antioksidativnih enzima (mRNA pomocu rtPCR) i izražajnost proteina pomocu Western Blot metode) ili njihovu aktivnost (spektrofotometrijski), prisutnost ili proizvodnja produkata koji se mogu izmjeriti direktno na tkivima ili stanicama (npr. in situ proizvodnju reaktivnih kisikovih spojeva (ROS-a) razlicitim metodama fourescencije, proizvodnja vodikovog peroksida i peroksinitrita metodom protocne citometrije). U rutinskoj klinickoj praksi navedene metode za određivanja razine oksidativnog stresa kod pacijenata nisu primijenjene iako bi mogle imati znacenje kod pracenja terapije arterijske hipertenzije. Oksidativni stres je u podlozi razvoja i održavanja arterijske hipertenzije. Primjerice istraživanja na animalnim modelima arterijske hipertenzije, kod kojih je utvrđena snižena razina angiotenzina II (Ang II), pokazala su znacajno povisenu produkciju ROS-a u stijenkama krvnih žila. Također, supresija Ang II (npr. povecanim unosom soli, NaCl) ostecuje funkciju krvnih žila povecanom proizvodnjom ROS-a. Tjedan dana visokog unosa soli znacajno smanjuje izražaj GPx4, antioksidativnog enzima, i iNOS-a, povecava lipidnu peroksidaciju (mjerenju TBARS-om), dovodi do znacajnog porasta produkcije ROS u limfocitima iz perifernih organa, s tendencijom porasta oksidativnog stresa u leukocitima iz krvi. Konzumacijom visoko slane dijete povecava se razina bazalnog unutarstanicnog ROS-a u limfocitima izoliranim iz mezentericnih limfnih cvorova i slezene, kao i unutarstanicna proizvodnja ROS-a u perifernim limfnim cvorovima nakon PMA stimulacije. Istovremeno, ne dolazi do znacajne promjene arterijskog tlaka, upucujuci da NaCl narusava oksidativnu ravnotežu i izaziva poremecaj funkcije krvnih žila neovisno o arterijskom tlaku i prije njegovih promjena.