Geochemical and isotopic characteristic of emitted fluids from Pirgel mud volcano, SE Iran

گل­فشان­ها مجراهای مهاجرت رو به بالای سیالات عمیق پرفشار در حوضه­های رسوبی در نتیجه نیروهای عمدتا فشارشی هستند. گل­فشان پیرگل به عنوان بزرگ­ترین گل­فشان ایران بین دو آتشفشان تفتان و بزمان در جنوب شرق ایران واقع شده ­است. مطالعات ژئوشیمیایی و ایزوتوپی بر روی گازهای منتشر شده از مکان­های تراوش فعال این گل فشان برای تعیین منشأ گازهای هیدروکربوری و غیرهیدروکربوری انجام شد. داده­های ترکیب شیمیایی گاز نشان می­دهد که دی اکسیدکربن گاز خروجی غالب و متان دومین گاز خروجی در این گل­فشان است. مقادیر کمی از گازهای هیدروکربوری سنگین­تر مانند اتان، پروپان، ایزوبوتان و ان- بوتان هم مشاهده شد. منشأ ترموژنیک گازهای هیدروکربوری توسط نسبت متان به مشتقات هیدروکربوری سنگین­تر (C1/C2+) پایین و مقادیر δ13C متان از ۷/۴۰- تا ‰ ۲/۴۲- آشکار می­شود که ممکن است مرتبط با شکستن حرارتی موادآلی ناشی از وجود فرآیندهای حرارتی یا منابع گرمایی باشد. حضور گازهای هیدروکربنی ترموژنیک در گل­فشان پیرگل می­تواند بیانگر احتمال حضور سیستم هیدروکربوری در این منطقه باشد. مقادیر ایزوتوپی کربن دی اکسیدکربن از ۹/۱۱- تا ‰۸/۱۳- در گازهای تجزیه شده نیز حدواسط بین دی اکسیدکربن تولید شده در طی فرآیند ترموژنیک موادآلی و دی اکسیدکربن ناشی از سیستم­های آتشفشانی است. نقش گوشته بالایی به عنوان یکی از منشأهای احتمالی گازهای خروجی از گل­فشان پیرگل توسط مقادیر ایزوتوپی هلیم 3He/4He از ۵۸/۱ تا R/Ra۶۱/۱ مشخص می­شود که ممکن است مرتبط با حضور سیالات سیستم­های زمین گرمایی منطقه باشد.