The comparison of intensity modulated radiotherapy (IMRT) and conformal radiotherapy (CFRT) in planning of adiuvant radiotherapy for patients with pancreatic cancer

Wstep. Rak trzustki jest szostą przyczyną zgonow z powodu nowotworow zlośliwych w Polsce. Wyniki leczenia są zle, a rokowanie niepomyślne. Podstawową metodą leczenia jest operacja i adiuwantowa chemio- lub radiochemioterapia. Znaczny postep technologiczny, jaki dokonal sie w ciągu ostatnich kilkunastu lat, umozliwia przeprowadzenie radioterapii w sposob bardziej bezpieczny i precyzyjny dzieki zastosowaniu nowych technik w planowaniu radioterapii, obrazowaniu i prowadzeniu napromieniania. Cel. Celem badania jest porownanie radioterapii wiązką z modulacją intensywności dawki (IMRT) i radioterapii konformalnej 3D (CFRT) u chorych na raka trzustki. Material i metoda. U kazdego z pietnastu chorych wykonano cztery plany leczenia: techniką dwoch pol naprzeciwleglych (2P), dwoch pol naprzeciwleglych i jednego pola skośnego (3P), dwoch pol naprzeciwleglych i dwoch pol skośnych (4P) oraz z zastosowaniem techniki z modulacją intensywności dawki (IMRT). Planowanie wykonano zgodnie z zaleceniami protokolu ICRU 50 i 62 w celu uzyskania dawki minimalnej w obszarze PTV nie nizszej anizeli 95% dawki calkowitej. Plany leczenia zostaly porownane przy uzyciu histogramow rozkladu dawki w jej objetości (DVH — Dose Volume Histogram). Wyznaczono parametry V20 dla kazdej z nerek, V30 dla wątroby, dawke maksymalną dla rdzenia kregowego i jelit, dawke minimalną w obszarze PTV, dawke średnią dla calej wątroby oraz obu nerek. Obliczono wartości procentowego wspolczynnika pokrycia objetości tarczowej (PTC), indeksu konformalności (CI) oraz indeksu homogenności (HI). Celem porownania poszczegolnych technik przeprowadzono analize statystyczną przy pomocy nieparametrycznego testu Wilcoxona. Wyniki. Dawka minimalna w obszarze PTV (PTVmin) dla techniki dwupolowej wynosila 42,8 Gy, dla techniki 3P — 42,9 Gy, 4P — 43,2 Gy oraz 43,2 Gy dla IMRT (p = 0,006). Dawka maksymalna w rdzeniu kregowym byla akceptowalna dla wszystkich technik planowania (3P — 44 Gy, 4P — 42 Gy, IMRT — 45 Gy) z wyjątkiem techniki dwupolowej 2P — 47,7 Gy (2P vs IMRT p = 0,00065, 3P vs IMRT p = 0,95, 4P vs IMRT p = 0,005). Wartości parametru V20 dla nerek byly porownywalne we wszystkich planach konformalnych. Dla lewej nerki wynosily odpowiednio: 44,7%, 41%, 40% w oparciu o techniki 2P, 3P i 4P oraz 11,3%, 10,7%, 9,2% dla nerki prawej. Wartości parametru V20 dla lewej nerki wynosily 18% i 6% dla nerki prawej po zastosowaniu planowania techniką IMRT (p < 0,002). Parametr V30 dla wątroby byl porownywalny we wszystkich wykonanych planach leczenia: 2P — 8,3%, 3P — 8%, 4P — 7% oraz IMRT — 7%. (2P vs IMRT p = 0,015, 3P vs IMRT p = 0,04, 4P vs IMRT p = 0,36). Dawka maksymalna w objetości jelit byla porownywalna i akceptowalna po zastosowaniu kazdej z technik napromieniania: 2P — 48,5 Gy, 3P — 47,0 Gy, 4P — 46,7 Gy, IMRT — 48,0 Gy (p = 0,001). Wnioski. Zastosowanie IMRT w planowaniu uzupelniającej radioterapii u chorych na raka trzustki pozwala na uzyskanie lepszego rozkladu dawki i lepszą ochrone nerek w porownaniu z innymi technikami konformalnymi. Wszystkie zastosowane techniki pozwalają na uzyskanie porownywalnych rozkladow dawek w obszarze wątroby i jelit.