Acil durumlarda hastane sirkülasyon sistemlerinin performansı için bir model

Ozellikle karmasik dolasim sistemleri olan binalarda algilama ve guvenlik problemleri mimari tasarim kavramini etkiler. Bu durumun olusmasindaki ana nedenlerden biri, bu tur karmasik binalarda bircok islevin, farkli davranis kaliplariyla bir arada yer aliyor olmasidir. Islevsel karmasikligin yani sira, bu tur binalarin tasariminda mekânlar da algisal olarak karisik goruntuler sergileyebilir. Karmasik binalar, tasarim surecinde, belirsiz dolasim sistemleri ve zihinde yer etmeyen giris cikislari olan mekânsal kurgulara donusebilir. Karmasik binalara ornek olarak, hastaneler de benzer dolasim sistemi problemlerine sahiptirler. Hastaneler bircok islevden olusur ve kullanicilarinin degisken becerilerine bagli olarak gelisir. Diger yandan, hastane acil kacis sistemleri, hastalarin farkli ozelliklerine bagli olarak tasarim surecine onemli sorunlar getirir. Bu tur karisik binalarin tahliyesinde, binanin okunulabilirligi ve yon bulma becerisi onemli etkenlerdendir. Hastanelerin okunulabilirligine etki eden degiskenler arasinda koridorlarin geometrik sekli, kullanicilarin ozellikleri ve mekânlarin ergonomisi bulunmaktadir. Bu arastirmada, acil durum guvenlik sistemleri icinde yer alan aktif onlem etkenleri goz ardi edilerek, hastanelerin tahliye sistemlerindeki pasif onlem etkenleri ele alinmistir. Calismada yer alan butunlesmis acil cikis modelinde, mekândaki kalabaliklik, kullanicilarin becerisi, mekânin ferahlik degeri, mekânin butunlesiklik degeri, kullanicilarin gorus acisi, mekân ve cikis noktasi arasindaki uzaklik gibi alti degisken ortaya konmaktadir. Calisma, Istanbul Universitesi, Istanbul TipFakultesi, Genel Cerrahi Binasini arastima konusu olarak ele almakta, hastaneler icin ornek olabilecek bir acil kacis sistemini incelemekte ve mekânsal, ergonomik ve algisal parametrelere dayanan bir modeli ortaya koymaktadir. Arastirmada onerilen model, insan faktoru, geometrik yapi ve mekânsal dizim girdilerinin, acil durumlardaki etkilenebilirligin (vulnerability) degerlendirilmesinde ozellikle etkili oldugunu vurgulamaktadir. Anahtar Kelimeler: Acil kacis, kalabalik davranisi, mekansal dizim, gorus acisi, hastane tasarimi.